Elektrofizjologia,
czyli ERG i WPW / VEP
Elektroretinografia i Wzrokowe Potencjały Wywołane
Co to jest elektrofizjologia?
Najprościej mówiąc, badanie elektrofizjologiczne to badanie czynności komórek w siatkówce oka. Słowo czynność jest tutaj kluczowe, ponieważ większość badań okulistycznych obrazuje tylko struktury w gałce ocznej, a w przypadku elektrofizjologii mówimy o badaniu czynnościowym – aktywności bioelektrycznej.
Licznie wykonywane dodatkowe badania okulistyczne typu: USG, OCT, HRT i inne opisują anatomię (budowę) oka. Nieliczne: elektrofizjologia czy pole widzenia – pozwalają na ocenę funkcji. O ile pole widzenia jest badaniem zależnym od uważności i koncentracji pacjenta, o tyle elektrofizjologia daje obiektywne wyniki.
Badanie elektrofizjologiczne
Sygnał z komórek rejestruje się za pomocą elektrod przyczepionych żelem do skóry powiek dolnych i z tyłu lub boku głowy. Pacjent otrzymuje po badaniu wykres czynnościowych potencjałów, wraz z opisem lekarza okulisty.
Badania elektrofizjologiczne stanowią często kluczowe znaczenie w diagnostyce, określeniu rodzaju terapii czy w podejmowaniu decyzji zabiegowych. Między innymi wielokrotnie udało nam się doprowadzić do wykonania operacji zaćmy u pacjentów z bardzo niską ostrością wzroku, która sugerowała brak poprawy po zabiegu. W badaniu ERG oceniamy, czy istnieje możliwość poprawy ostrości wzroku po zabiegu. W skrócie mówiąc – pacjent odzyskał widzenie dzięki zabiegowi zaćmy, do którego nie doszłoby, gdyby nie badanie ERG.
Każde badanie elektrofizjologiczne opiera się o tzw. bazę normatywną, czyli porównanie wyniku pacjenta do wyników zdrowych pacjentów, wprowadzonych przez producenta do bazy danych. Dzięki temu raport z badania jest jednoznaczny – określa pacjenta jako zdrowego lub chorego.
Stacja diagnostyczna do badań elektrofizjologicznych oka
Pierwszą w Polsce nowoczesną platformę Diopsys Nova do badań VEP i ERG
zainstalowaliśmy w 2018 roku
w sopockim oddziale Clinica Dr Szulc.
Kilkuletnia praktyka i badania elektrofizjologiczne
doskonale uzupełnia naszą potrzebę dokładnej diagnostyki chorób oczu,
dając szerokie możliwości leczenia pacjentów z jaskrą,
cukrzycowym obrzękiem plamki, AMD oraz wieloma innymi schorzeniami.
Należy pamiętać, że wykonywane przez nas
badania elektrofizjologiczne są nieinwazyjne.
Nasza nowoczesna aparatura Diopsys® NOVA™
do elektrofizjologii obejmuje badania:
Elektroretinografia
ERG
badanie zmian potencjałów czynnościowych gałki ocznej, powstających pod wpływem bodźca świetlnego
– PERG 24
– mfERG
– ffERG
Wzrokowe Potencjały Wywołane
VEP, VER, WPW
badanie potencjałów wywołanych w korze mózgowej pod wpływem bodźca świetlnego
– VEP wywołane wzorcem typu pattern
– VEP wywołane błyskiem (flash VEP)
Badanie PERG 24
Celem badania jest ocena czynności bioelektrycznej komórek zwojowych siatkówki w jaskrze pierwotnej otwartego kąta (JPOK), jaskrze normalnego ciśnienia (JNC), nadciśnieniu ocznym oraz ocena skuteczności leczenia przeciwjaskrowego. Ponadto test umożliwia ocenę funkcji siatkówki w plamce w chorobach: retinopatia cukrzycowa, zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD) oraz makulopatia toksyczna.
„U pacjentów z podejrzeniem jaskry zmiany w badaniu PERG poprzedzają o kilka lat
(nawet do 8 lat) wystąpienie ubytków warstwy RNFL w badaniu OCT”.
Źródło: Invest Ophthalmic Vis Sci. 2013;54:2346-2352 DOI:10.1167/ iovs.12-11026
W przypadku podejrzenia jaskry, wysokiej czułości badanie PERG pozwala na szybsze wdrożenie odpowiedniego leczenia. Dzięki PERG jesteśmy w stanie badać zarówno zdrowe komórki zwojowe oraz te, których funkcja jest upośledzona – czyli komórki zwojowe będące w „stresie” lub niedotlenione. Jednocześnie jesteśmy w stanie obserwować poprawę funkcji poprzez wzrost amplitudy fali PERG po włączeniu leczenia przeciwjaskrowego.
Badanie mfERG (multifocal ERG)
Ocena poszczególnych obszarów siatkówki przy równoczesnym użyciu 19 heksagonalnych wzorców i rejestracji potencjałów powstających w poszczególnych regionach siatkówki na obszarze do 42 stopni. Ocenie podlegają głównie komórki bipolarne i niewielka liczba fotoreceptorów. Pomocny test przy patologii dotyczącej zewnętrznych warstw siatkówki i w makulopatiach. Badanie mfERG jest rekomendowane przez Amerykańską Akademię Okulistyczną w celu oceny retinopatii u pacjentów przyjmujących chlorochinę (np. Arechin) lub hydrochlochinę.
Badanie ffERG (full field ERG)
Ocena stymulacji całej siatkówki światłem typu flicker (migoczącym). Bodziec świetlny może być o ustalonym natężeniu lub o narastającym natężeniu. Ten test daje możliwość oceny stanu siatkówki przy nieprzeziernych ośrodkach optycznych.
W przypadku współistnienia zaćmy dojrzałej z niska ostrością wzroku, badanie ERG daje możliwość prognozowania ostrości wzroku po usunięciu zmętniałej soczewki.
Badanie wywołane wzorcem typu pattern i wywołane błyskiem
Ocena całej drogi wzrokowej. Test znajduje zastosowanie przy ocenie chorób nerwu wzrokowego. Testy VEP w połączeniu z innymi wybranymi badaniami znajdują zastosowanie w ocenie wielu chorób neurookulistycznych. W zależności od stopnia kontrastowości użytego bodźca świetlnego uzyskujemy informacje o funkcji włókien wzrokowych centralnych lub obwodowych.
Badania elektrofizjologiczne zastosowanie:
- Cukrzycowej chorobie oczu (głównie: retinopatia cukrzycowa (NPDR), nieproliferacyjna retinopatia cukrzycowa, cukrzycowy obrzęk plamki (DME), proliferacyjna retinopatia cukrzycowa (PDR)).
- Chorobach nerwu wzrokowego (amblyopia (niedowidzenie), idiopatyczne nadciśnienie wewnątrzczaszkowe, zapalenie nerwu wzrokowego, neuropatia nerwu wzrokowego, zaburzenia drogi wzrokowej w urazach mózgu oraz JASKRA (podejrzenie jaskry / nadciśnienie oczne (OHT)).
- AMD – zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD wczesne, AMD średniozaawansowane).
- Inne choroby siatkówki (CRVO – zamknięcie żyły centralnej siatkówki (CRVO), retinopatia toksyczna, zapalenie naczyniówki, zmętnienie soczewki / zaćma).
retinopatia cukrzycowa
pierwsze badanie ffERG
dysfunkcja oka prawego,
a zwłaszcza oka lewego
retinopatia cukrzycowa
wynik 3 m-ce
po włączeniu leczenia
poprawa parametrów
obojga oczu
pacjent ze zdiagnozowaną jaskrą
wynik badania okulistycznego
i zdiagnozowanie jaskry
pacjent ze zdiagnozowaną jaskrą
wynik badania po 3 m-cach
od wykonania lasera SLT
